چطور به خودتان احترام بگذارید

سه بخش: رسیدن به طرز فکر درست؛ وارد عمل شدن؛ رفتار مناسب با خود

ایجاد حس قوی احترام به خود می‌تواند به شما کمک کند از تمام قابلیت‌های خود استفاده کنید، با دیگران روابط سالم برقرار کنید و کاری کنید که تمام اطرافیانتان شما را شایسته‌ی احترام بدانند. اگر واقعاً می‌خواهید به خودتان احترام بگذارید باید خودتان را بپذیرید و سعی کنید به همان کسی تبدیل شوید که همیشه آرزویش را داشتید. اگر می‌خواهید بدانید چطور می‌توانید از شخصیتتان راضی باشید و کاری کنید که دنیا با شما رفتاری را داشته باشد که سزاوارش هستید، برای شروع مرحله‌ی ۱ را بخوانید.

بخش ۱ از ۳:

رسیدن به طرز فکر درست

۱) خودتان را بشناسید

هر چه بیشتر خودتان را درک کنید، بیشتر متوجه می‌شوید که چقدر منحصر به فرد هستید و بیشتر به خودتان احترام می‌گذارید. عقاید، شخصیت و استعدا‌های خود را کشف کنید. دست از تلاش برای به دست آوردن تأیید دیگران بردارید و شروع کنید به شکل دادن معیار‌های خودتان. شاید دیگری به عنوان شغلی بالا احترام بگذارد اما شما برای خلاقیت ارزش قائل باشید. در این مورد نظر چه کسی بیشتر اهمیت دارد؟ شاید انجام این فرآیند هیجان‌انگیز کشف خود مدتی طول بکشد اما خیلی زود متوجه می‌شوید که ارزشش را دارد.

– وقتی شخصیت واقعی خودتان را می‌شناسید بهتر می‌توانید بفهمید که چه کسانی به پیشرفت شما کمک نمی‌کنند و چطور باید برای رسیدن به اهدافتان تلاش کنید و این برایتان شادی بیشتری به ارمغان می‌آورد.

۲) یاد بگیرید که انتقاد‌پذیر باشید

برای آن که واقعاً به خودتان احترام بگذارید باید بدانید واقعاً چه شخصیتی دارید و این را نیز بدانید که هیچ کس بی عیب و نقص نیست. اگر کسی به شما بازخورد مفید و سازنده‌ای داد – چه وقتی همسرتان به شما می‌گوید که می‌توانستید وقتی به شما نیاز داشت بیشتر به درد و دل‌هایش گوش دهید و چه وقتی رئیستان به شما می‌گوید که می‌توانستید گزارشتان را با دقت بیشتری بنویسید – مهم این است که به حرف‌های دیگران گوش دهید و بتوانید از این بازخورد برای تعالی خودتان بهره ببرید.

– اگر واقعاً به خودتان احترام می‌گذارید پس باید خود را کسی بدانید که می‌تواند از این هم بهتر شود. انتقاد سازنده می‌تواند به شما کمک کند به اهدافتان دست پیدا کنید.

– البته اگر کسی دارد در حق شما بدجنسی می‌کند یا سعی دارد آزارتان بدهد باید یاد بگیرید که انتقاداتش را دور بریزید. گاهی به سختی می‌توان تفاوت بین این حالت را که کسی واقعیتی را با لحن خشنی به شما می‌گوید و این که کسی حرفی را با خوشرویی اما با نیت بدجنسی به شما می‌گوید بفهمید. درک تفاوت این دو به بصیرت نیاز دارد.

۳) خودتان را ببخشید

اگر می‌خواهید به خود احترام بگذارید باید بتوانید خودتان را بابت تمام اشتباهات گذشته‌تان ببخشید. این را بپذیرید که کارتان اشتباه بوده، در صورت لزوم از دیگران عذرخواهی کنید و بعد تلاش کنید پیش بروید و آن کسی باشید که می‌خواهید. اگر بیش از حد به خاطر تصمیمات اشتباهی که گرفته‌اید یا حرف‌های ناراحت کننده‌ای که زده‌اید به خودتان سخت بگیرید هیچ وقت نمی‌توانید آن‌ها را فراموش کنید و بگذرید.

– منظور این نیست که کسانی را که در گذشته آزرده‌اید نادیده بگیرید، بلکه منظور این است که اگر بیش از حد خودتان را سرزنش کنید حس بسیار بدی نسبت به خود پیدا می‌کنید.

۴) خودتان را بپذیرید

باید با خودتان راحت باشید و یاد بگیرید که شخصیتتان را دوست داشته باشید و بپذیرید. منظور این نیست که فکر کنید بی عیب و نقص هستید بلکه باید یاد بگیرید خود را با تمام معایبی که دارید بپذیرید. از تمام خصوصیاتتان که می‌پسندید راضی باشید و ایراد‌هایتان را بپذیرید، به خصوص مواردی را که نمی‌توانید تغییر دهید. دیگر بهانه نیاورید و نگویید که اگر ۱۰ کیلو وزن کم کنید خودتان را دوست خواهید داشت. خودتان را همان‌طور که در همین لحظه هستید دوست بدارید.

– سعی کنید اعتماد به نفستان را بالا ببرید. اگر از کسی که هستید، ظاهرتان یا کاری که انجام می‌دهید راضی نباشید نمی‌توانید خودتان را بپذیرید. ابتدا زبان بدن خوب و حالات خوبی داشته باشید، بیشتر لبخند بزنید و در هر ساعت به سه چیز خوب در مورد خودتان فکر کنید. با این که ایجاد اعتماد به نفس به تلاش زیادی نیاز دارد، بالأخره باید این کار را از جایی شروع کنید.

۵) نگرش مثبت داشته باشید

نگرش مثبت کلید موفقیت در زندگی و تعیین کننده‌ی طرز فکرتان در مورد خودتان است. حتی اگر شرایط بر وفق مرادتان نیست مطمئن باشید که عاقبت کار خیر است و از زندگی هر روزتان و تمام نعماتی که دارید خشنود باشید. اگر در مورد همه چیز بیش از حد منفی فکر کنید و در هر موقعیتی تنها بدترین‌ها را تصور کنید هیچ وقت در مورد شخصیتتان حس خوبی نخواهید داشت و آن طور که سزاوار هستید به خودتان احترام نخواهید گذاشت.

– مثلاً اگر برای کاری که واقعاً دوست دارید درخواست کرده‌اید نگویید: «امکان ندارد استخدامم کنند. داوطلبان بسیار شایسته‌تر از من برای این کار هست». بلکه بگویید: «اگر این کار را به من بدهند خیلی هیجان‌انگیز است. حتی اگر برای مصاحبه از من دعوت نکنند باز هم به خودم افتخار می‌کنم که برای این کار درخواست دادم».

۶) دست از تلاش برای رسیدن به سطح دیگران بردارید

شاید یکی از دلایلی که به خودتان احترام نمی‌گذارید این است که حس بدی دارید که مجرد هستید در حالی که تمام دوستانتان ازدواج کرده‌اند یا حس می‌کنید نالایق هستید چون به اندازه‌ی اطرافیانتان درآمد ندارید. سعی کنید معیار‌هایتان را حفظ کنید و برای رسیدن به اهدافتان تلاش کنید، نه این که کاری کنید که فکر می‌کنید دوستان دنیای مجازی‌تان را تحت تأثیر قرار می‌دهد یا به شما این امکان را می‌دهد که به صورت گذرا به دیگران فخرفروشی کنید. این که در کاری موفق باشید که شما دوست دارید بسیار تأثیرگذار‌تر از این است که همان راهی را طی کنید که دیگران رفته‌اند.

– در کنار تلاش برای حفظ معیار‌هایی که برای خوشبختی دارید باید سعی کنید حسادت نکنید. دیگر آرزو نکنید آنچه دیگران دارند داشته باشید و روی این کار کنید که به آنچه خودتان واقعاً می‌خواهید برسید. حس تلخی و تنفری که حسادت به دنبال دارد فقط باعث می‌شود از خودتان خوشتان نیاید و دلتان بخواهد جای کس دیگری باشید.

۷) انتخاب‌هایتان را باور داشته باشید

اگر می‌خواهید به خود احترام بگذارید باید تصمیماتتان را باور داشته باشید. اشکالی ندارد که با دیگران مشورت کنید و این کار می‌تواند واقعاً به شما کمک کند بینش متعادل‌تری پیدا کنید اما نباید در مورد عقاید خودتان تردید کنید و فکر کنید که تمام کار‌هایتان اشتباه بوده و آرزو کنید که ای کاش کار دیگری می‌کردید. باید به عقایدتان پایبند باشید و تلاش کنید خودتان را درک کنید و بدانید چه چیزی واقعاً خشنودتان می‌کند. به خودتان پاداش تصمیم‌گیری درست را بدهید و به تصمیمتان پایبند باشید حتی اگر خیلی سخت است.

۸) نگذارید دیگران روی شما اثر منفی بگذارند

شاید غیرممکن به نظر برسد اما حس عزت نفس و خشنودی شما باید از درونتان سرچشمه بگیرد نه از اطرافیانتان. البته شاید تعریف و تحسین دیگران به شما حس خوبی بدهد، اما در نهایت خشنودی و رضایت باید از درونتان سرچشمه بگیرد. اجازه ندهید دیگران به شما بگویند که هستید، تحقیرتان کنند یا باعث شوند که در مورد عقایدتان شک کنید. اگر می‌خواهید به خودتان احترام بگذارید باید اطمینان داشته باشید که تصمیم درستی گرفته‌اید و دیگران را به حال خود بگذارید.

– اگر همیشه به دیگران اجازه بدهید نظرتان را عوض کنند یا باعث شوند در مورد تصمیماتتان به شک بیافتید مردم فکر می‌کنند که عقاید محکمی ندارید. وقتی متوجه شدید که واقعاً به چه چیزی باور دارید افراد منفی در زندگی‌تان نمی‌توانند به راحتی روی شما اثر بگذارند.

بخش ۲ از ۳:

وارد عمل شدن

۱) به دیگران احترام بگذارید

اگر می‌خواهید به خودتان احترام بگذارید ابتدا باید به اطرافیانتان احترام بگذارید نه فقط کسانی که باتجربه‌تر و موفق‌تر هستند، بلکه همه‌ی انسان‌های جهان که تا به حال شما را نیازرده‌اند. البته شاید عده‌ی خاصی سزاوار احترام شما نباشند اما باید سعی کنید با دیگران همان طور رفتار کنید که دوست دارید با شما رفتار شود، چه در زمانی که دارید با رئیستان صحبت می‌کنید و چه با صندوق‌دار فروشگاه محلی‌تان. چند روش اساسی برای احترام به دیگران:

– با دیگران صادق باشید.

– از مردم دزدی نکنید، به آن‌ها آسیبی نرسانید و توهین نکنید.

– به حرف‌های دیگران گوش دهید. در مور نظراتشان فکر کنید و حرفشان را قطع نکنید.

۲) اساساً به خودتان احترام بگذارید

اغلب کاری با خودمان می‌کنیم که حتی تصور نمی‌کنیم با عزیزانمان بکنیم. (آیا تا به حال شده به دوستتان بگویید زشت یا بی‌لیاقت است؟ آیا شده او را از دنبال کردن رویا‌هایش دلسرد کنید یا شادی‌اش را بر هم بزنید؟) هر کاری را که نشانه‌ی احترام می‌دانید در مورد خودتان هم انجام دهید. خودتان را نرنجانید و به خودتان توهین نکنید حتی اگر حس بسیار بدی نسبت به خود دارید چون این رفتار تنها حالتان را بدتر می‌کند. چند روش دیگر برای آن که اساساً به خود حترام بگذارید:

– از خودتان دزدی نکنید (مثلاً با بی‌مبالاتی قرض نگیرید، چون با این کار در واقع دارید از آینده‌ی خودتان پول می‌گیرید. به هر حال باید در آینده این قرض‌ها را پس بدهید).

– با خودتان صادق باشید و خواسته‌هایتان را انکار نکنید.

– مستقل فکر کنید. منابع اطلاعاتی خودتان را داشته باشید. تحقیق کنید. نه این که تنها دنباله‌روی عقاید دیگران باشید. شاید بهتر باشد شکاک شوید و جهان اطرافتان را زیر سؤال ببرید.

۳) وقتی دیگران به شما بی‌احترامی می‌کنند متوجه شوید و برای جلوگیری از این کار آن‌ها وارد عمل شوید

کسی که به خود احترام می‌گذارد به دیگران اجازه نمی‌دهد با او بدرفتاری کنند و ترجیح می‌دهد با کسانی که به او احترام نمی‌گذارند رابطه نداشته باشد. شاید این امر واضح به نظر برسد اما بار‌ها شده که اجازه داده‌ایم با ما بدرفتاری شود (چه در سطح پایین و چه بالا) چون معتقدیم که طرف مقابل بیشتر از این نمی‌فهمد یا چون حاضر نیستیم او را از دست بدهیم، یا چون به قدری به خودمان سخت می‌گیریم که فکر می‌کنیم لیاقت بهتر از این را نداریم. وقتی کسی اساساً به شما احترام نمی‌گذراد باید یاد بگیرید که او را از زندگی‌تان بیرون کنید.

– همه می‌دانند که پشت کردن به کسی که خیلی دوستش دارید و علناً به شما بی‌احترامی کرده کار سختی است. اما وقتی عادت بودن در کنار کسانی که به شما حس بدی می‌دهند را کنار بگذارید بیشتر به خودتان احترام می‌گذارید.

– یاد بگیرید روابطی را که شما را بازی می‌دهند یا تحت کنترل دارند تشخیص دهید. شاید برایمان سخت باشد متوجه شویم که یکی از نزدیکانمان دارد به ما بی‌احترامی می‌کند، به خصوص اگر این کار را زیرکانه و غیرعلنی انجام دهند و مدت‌ها باشد که چنین رفتاری داشته است.

– نیازمند دیگران نباشید. شاید خیلی پیش آمده باشد که در روابط عاطفی با جنس مخالف یا روابط با دوستان به آن‌ها اجازه داده باشیم که شخصیتمان را لگدمال کنند چون حس می‌کنیم به آن‌ها نیاز داریم. یاد بگیرید با این حقیقت روبرو شوید که برای خوشبختی نیازی به تکیه به دیگران ندارید.

– سعی نکنید مدام به دنبال راضی کرد دیگران باشید. توجه به نیاز‌های دیگران و بی‌توجهی به نیاز‌های خود یکی از نشانه‌های اصلی عزت نفس پایین است.

– یاد بگیرید بدون خشونت با دیگران ارتباط برقرار کنید. وقتی به خاطر بی‌احترامی دیگران در مقابلشان می‌ایستید سعی کنید اصول ارتباط مثبت و ثمربخش را رعایت کنید.

۴) از بدنتان مراقبت کنید

کسی که سلامت خود را نادیده می‌گیرد متوجه این نیست که زندگی چه موهبت بزرگی است. وقتی تلاش می‌کنید تا بدنتان را سالم نگه دارید، نه تنها از نظر جسمی حال بهتری پیدا می‌کنید بلکه به نوعی احساس غرور خواهید داشت. احترام به بدنتان بدین معنا نیز هست که به وضعیت طبیعی آن توهین نکنید. سعی کنید خوش‌اندم و سالم باشید اما به خاطر خصوصیاتی که نمی‌توانید تغییرشان دهید، مثلاً ابعاد بدن، خودتان را بی‌ارزش نکنید. روی چیز‌هایی تمرکز کنید که می‌توانید تغییر دهید و بهبود ببخشید و این کار را برای داشتن حسی خوب انجام دهید نه به این خاطر که فکر می‌کنید در وضعیت کنونی خوب و کافی نیستید.

– منظور این نیست که رفتن به باشگاه ورزشی و داشتن اندامی زیبا به صورت خودکار به شما عزت نفس بیشتر می‌دهد. بلکه منظور این است که اگر برای ظاهرتان وقت و انرژی نگذارید به تدریج عزت نفستان را از دست می‌دهید.

– حتی تلاش کلی برای رعایت بهداشت شخصی به اطرافیانتان نشان می‌دهد به قدر کافی به خود اهمیت می‌دهید که ظاهر آراسته‌ای داشته باشید.

۵) دیگران را ببخشید

اگر می‌خواهید به خود احترام بگذارید باید یاد بگیرید کسانی را که در حق شما بدی کرده‌اند ببخشید. منظور این نیست که آن‌ها را بهترین دوست خود بدانید بلکه باید از نظر ذهنی آن‌ها را ببخشید و خاطره‌ی تلخی را که از آن‌ها دارید پشت سر بگذارید. اگر تمام وقتتان را صرف فکر کردن به کینه‌ها و نفرت‌های خود کنید دیگر نمی‌توانید به روشنی فکر کنید یا در لحظه زندگی کنید. پس به خودتان این لطف را بکنید که دیگران را ببخشید تا بتوانید گذشته را پشت سر بگذارید.

– حتی اگر کسی به شما صدمه‌ی بسیار بزرگی زده باید سعی کنید آن تجربه و آن فرد را از یاد ببرید. نمی‌توانید تا ابد در آتش خشم و نفرت بسوزید.

۶) عیب‌هایی را که می‌توانید برطرف کنید

احترام به خود بدین معنا نیست که فکر کنید بی عیب و نقص هستید و جای تعالی ندارید. منظور این است که بتوانید آنچه را که نمی‌توانید در خودتان تغییر دهید بپذیرید و در عین حال تلاش کنید معایبی را که می‌توانید برطرف نمایید. وقت بگذارید و واقعاً در مورد خودتان فکر کنید و معایبی را که دوست دارید بیشتر رویشان کار کنید بررسی کنید. شاید می‌دانید که خوب به حرف‌های دیگران گوش نمی‌کنید، یا می‌دانید که به خاطر کوچک‌ترین مسائل استرس می‌گیرید، یا بیش از حد به دنبال راضی کردن دیگران هستید. تصمیم بگیرید که این معایب را برطرف کنید. خیلی زود احترام بیشتری نسبت به خود پیدا می‌کنید.

– البته نمی‌توانید در عرض یکی دو روز یکی از معایبتان را برطرف کنید. این کار نیاز به تعهد و پشتکار زیاد دارد. اما برداشتن اولین قدم‌ها برای تبدیل شدن به کسی که بیشتر برایتان قابل احترام است باعث می‌شود نسبت به شخصیت خود اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید.

۷) برای تعالی تلاش کنید

این با رفع معایبتان تفاوت دارد. منظور از تعالی این است که سعی کنید چیز‌های جدید را امتحان کنید و به جای آن که کاملاً از شخصیتی که دارید راضی باشید ذهنتان را برای احتمالات جدید باز کنید.  تعالی یعنی رفتن به کلاس یوگا، انجام کار‌های خیر داوطلبانه، بیشتر وقت گذاشتن برای استفاده از تجربیات سالمندانی که دوستشان دارید، یاد گرفتن درک دیدگاه‌های مختلف در مورد یک موقعیت، خواندن ادبیات کلاسیک به جای روزنامه‌های سطح پایین و تلاش پیوسته برای یاد گرفتن چیز‌های جدید.

– اگر حس می‌کنید فرد پویایی هستید و همیشه در حال تغییر و تکامل هستید بیشتر به خودتان احترام خواهید گذاشت.

بخش ۳ از ۳:

رفتار مناسب با خود

۱) خودتان را تحقیر نکنید

اگر می‌خواهید به خودتان احترام بگذارید باید دست از تحقیر خود بردارید به خصوص در برابر دیگران. اشکالی ندارد گاهی به خودتان بخندید تا نشان دهید که خیلی جدی نیستید و تمام فکر و ذکرتان این نیست که همیشه بی عیب و نقص به نظر برسید. اما درست نیست جلوی دیگران بگویید: «امروز خیلی چاق به نظر می‌رسم» یا «چرا کسی باید دلش بخواهد با من حرف بزند؟». چون در این صورت می‌بینند که برای خودتان ارزش قائل نیستید و معذب می‌شوند. اگر خودتان را تحقیر کنید دیگران را هم به انجام همین کار تشویق می‌کنید.

– دفعه‌ی‌ بعد که فکری منفی در مورد خودتان داشتید به جای آن که آن را با صدای بلند بگویید آن را بنویسید. اگر آن را با صدای بلند بگویید فکر می‌کنید که حقیقت دارد.

۲) اجازه ندهید دیگران شما را در حال انجام کاری ببینند که بعداً از آن پشیمان می‌شوید

این شامل خیلی موارد می‌شود از مستی بیش از حد تا رفتار‌های ناشایست در منظر عموم یا ارتباط برقرار کردن به طرزی ناشایست در مقابل دیگران حتی اگر واقعاً از طرف مقابل خوشتان آمده و می‌خواهید توجهش را جلب کنید. این در مورد رفتار‌های احمقانه‌ای که برای جلب توجه انجام می‌شوند هم صدق می‌کند. کار‌هایی بکنید که بعداً باعث افتخارتان می‌شود نه لودگی برای خنداندن دیگران.

– سعی کنید تصویری ثابت از خودتان ایجاد کنید. اگر در مهمانی چراغ خواب را روی سرتان بگذارید و با مسخره‌بازی برقصید بعید است که روز بعد دیگران به شما به عنوان باهوش‌ترین دانشجوی کلاس احترام بگذارند.

۳) سعی کنید بیش از حد احساساتی نشوید

اشکالی ندارد که گاهی خونسردی خود را از دست بدهید، اما باید سعی کنید اجازه ندهید دیگران شاهد این باشند که کاملاً کنترل خود را از دست داده‌اید. چون در این صورت دیگر به شما احترام نمی‌گذارند و فکر می‌کنند که کنترل احساساتتان را در دست ندارید. وقتی می‌بینید دارید عصبانی می‌شوید عذر بخواهید و بروید و کمی قدم بزنید. هوای تازه استشمام کنید یا با کسی صحبت کنید که می‌تواند آرامتان کند نه این که تمام انرژی‌تان را برای یک مسئله‌ی کوچک هدر بدهید. اگر بیش از حد عصبانی می‌شوید ممکن است حرفی بزنید که بعداً از آن پشیمان شوید و مردم فکر کنند که عصبی و بی‌ادب هستید.

– بخشی از احترام به خود این است که یاد بگیریم افکارمان را کنترل کنیم. درست است که هیچ کس نمی‌تواند ۱۰۰% افکارش را کنترل کند اما می‌توانیم برای داشتن حداکثر کنترل تلاش کنیم.

۴) اشتباهاتتان را بپذیرید

اگر واقعاً می‌خواهید به خودتان احترام بگذارید باید بدانید کی اشتباه کرده‌اید. اگر کار بدی از شما سر زده به نحوی به دیگران نشان دهید که از کارتان متأسفید و در این مورد زیاد فکر کرده‌اید تا دیگر چنین اشتباهی مرتکب نشوید. کاری را که کرده‌اید انکار نکنید و امیدوار باشید که همه بتوانند شما را ببخشند. برای خود و اطرافیانتان آن‌قدر احترام قائل باشید که بتوانید اعتراف کنید یک انسان معمولی و جایزالخطا هستید.

– اگر یاد بگیرید که اشتباهاتتان را بپذیرید مردم بیشتر به شما احترام می‌گذارند و می‌توانند بیشتر به شما اعتماد کنند.

۵) وقتتان را با کسانی سپری کنید که به شما احترام می‌گذارند

وقت گذراندن با کسانی که باعث می‌شوند حس بدی نسبت به خودتان پیدا کنید قطعاً و یقیناً عزت نفستان را پایین می‌آورد چون نه تنها به خاطر گفته‌های طرف مقابل حس بدی خواهید داشت بلکه در درونتان از خودتان هم عصبانی می‌شوید که اجازه داده‌اید چنین کسی نزدیکتان باشد. کسانی را پیدا کنید که باعث می‌شوند حس مثبت و خوبی در مورد خودتان و جهان داشته باشید و واقعاً وقت می‌گذارند و به حرف‌هایتان گوش می‌دهند تا احساس خوبی پیدا کنید.

– این امر به خصوص در مورد روابط عاطفی صدق می‌کند. اگر با کسی رابطه‌ی عاطفی داشته باشید که باعث می‌شود حس کنید بی‌ارزش هستید غیرممکن است عزت نفس واقعی داشته باشید.

۶) متواضع باشید

عده‌ای فکر می‌کنند فخر فروشی باعث می‌شود دیگران بیشتر دوستشان داشته باشند چون تمام موفقیت‌هایشان را به دیگران نشان داده‌اند. اما اگر واقعاً می‌خواهید دیگران به شما احترام بگذارند و فکر کنند که شخص بزرگی هستید باید متواضع باشید و بگذارید دیگران خودشان متوجه بزرگی شما شوند نه این که خودتان در این مورد صحبت کنید. هیچ کس از آدم‌های متکبر و فخرفروش خوشش نمی‌آید و این کار باعث می‌شود به نظر برسد که از خود اطمینان خاطر ندارید، گویی فکر می‌کنید دیگران بدون کمک شما نمی‌توانند متوجه بزرگی و شایستگی شما شوند.

– بخشی از تواضع این است که یاد بگیرید تعریف و تمجید دیگران را بپذیرید.اگر کسی از شما تعریف کرد نگویید «خودم می‌دانم» و با تکبر لبخند نزنید. بلکه از او تشکر کنید و به او بگویید که این تحسین او چقدر برایتان ارزشمند است.

توصیه

– برای ابراز عقاید راهی منحصر به فرد و خاص خودتان پیدا کنید و در عین حال سعی کنید خوب به حرف دیگران گوش دهید.

– ایده‌ی احترام به خود ارتباط نزدیکی با اعتماد به نفس دارد اما احترام مربوط به رفتار‌های شما و اعتماد به نفس مربوط به احساسات شماست. (البته این دو در یک راستا هستند).