خواب و نقش آن در کنترل وزن

نداشتن خواب کافی اثرات منفی زیادی بر روی سلامتی می­گذارد علاوه بر این می­تواند باعث اضافه وزن و چاقی شود.

در طی ۴۰ سال گذشته، متوسط خواب آمریکایی­ها تقریبا ۲ ساعت کاهش یافته است. نداشتن خواب کافی اثرات منفی زیادی بر روی سلامت جسمی و روحی دارد از جمله می­توان به ضعف حافظه، تغییر خلق و خو، افزایش استرس، ضعیف شدن دستگاه ایمنی بدن، عدم تناسب و کاهش هوشیاری اشاره کرد. علاوه بر این خواب ناکافی با افزایش وزن و چاقی هم در ارتباط است.

کمبود خواب و شاخص وزن بدن (BMI)

در مطالعه­ای که بر روی چاقی افراد ۳۲ تا ۴۹ ساله صورت گرفت معلوم شد که کسانی که خواب کمتر از ۷ ساعت دارند، شاخص وزن بدن (BMI) بالاتر و اضافه وزن بیشتری نسبت به کسانی دارند که بیشتر می­خوابند. در گذشته هم مطالعه­ای بر روی رابطه ی میان چاقی و مدت خواب در میان کودکان، نوجوانان و بزرگسالان صورت گرفته بود که این نتایج تازه تاییدی بر نتایج پیشین بود.

چرا وزن زیاد می­شود

اینکه چرا خواب ناکافی باعث افزایش وزن می­شود برای دانشمندان جالب است و هنوز خوب فهمیده نشده. به نظر میان کمبود خواب و تغییرات هورمونی در بدن که می­تواند بر اشتها و رضایت­مندی اثر بگذارد، رابطه است. در مطالعه ی دقیقی که از سوی دانشگاه شیکاگو بر روی ۱۲ مرد صورت گرفت معلوم شد که محدود کردن خواب به ۴ ساعت در شب منجر به تغییر هورمون­های اشتها (هورمون­های لپتین و گرلین)، گرسنگی بیشتر و در نهایت تمایل بیشتر به خوراکی­های شور و شیرین می­گردد. در مطالعه­ای دیگر معلوم شد که مردانی که از خواب محروم شده بودند احساس گرسنگی بیشتری می­کردند و سطح هورمون گرلین­شان بالا رفته بود.

در مطالعه‌­ای که در ویسکانسین بر روی عادت خواب ۱۰۰۰ فرد صورت گرفت، معلوم شد که تراز هورمون لپتین و گرلین افرادی که کمتر می­خوابند بالاتر است. همچنین دریافتند که هرچه افراد کمتر بخوابند شاخص وزن بدنشان (BMI) بالاتر می­رود. در یک پژوهش در سال ۲۰۱۱ نشان داده شد که کمبود خواب منجر به کاهش مصرف انرژی می­گردد.

دلیل احتمالی دیگر برای افزایش وزن ناشی از کم­خوابی، افزایش میزان استرس و تنش است که باعث می­شود غلبه بر افکار منفی سخت­تر شود و راه­کارهایی مانند سرگرم شدن با خوردن به سراغ افراد بیاید. چنین رویدادی ممکن است به طرز خطرناکی منجر به عادات بد غذایی و در نتیجه اضافه وزن شود.

نتیجه­‌گیری

پیروی از یک مدیریت وزن و برنامه ی غذایی درست تنها به انتخاب خوراکی­های درست و فعالیت ورزشی ختم نمی­شود بلکه راهکارهای اصلاح رفتار مانند نظارت بر عملکرد خود، تعیین هدف برای زندگی و پیدا کردن مهارت­ها را نیز دربر می­گیرد. پیدا کردن راه­هایی برای داشتن خواب راحت مانند داشتن یک برنامه ی درست و منظم برای خواب، کاهش مصرف مواد کافئین­دار و پرهیز از مصرف الکل و خوردن غذای سنگین پیش از رفتن به رخت خواب، همگی راه­کارهایی ضروری برای قرار گرفتن در یک شرایط روحی مناسب و در نهایت کاهش وزن است.