ترازو

رابطه‌ای که بعضی از افراد با ترازو دارند مرا یاد داستان سفیدبرفی و نامادریش می‌اندازد. همان که هر روز جلوی آینهٔ جادوییش می‌ایستاد و می‌پرسید زیباترین زن دنیا کیست.

اگر شما هم جزو کسانی هستید که هر روز چند بار روی ترازو می‌روید، خوب است به این موضوع فکر کنید که واقعاً از ترازو چه می‌خواهید. غیر از این است که از آن تایید می‌خواهید؟
روی ترازو می‌روید و خوشحال یا ناراحت پایین می‌آیید. ترازو احساس شما را نسبت به خودتان تعیین می‌کند.
ولی آیا ترازو (که از دنیای گسترده و شگفت‌انگیزِ وجود شما فقط و فقط یک عدد می‌داند) این صلاحیت را دارد؟

تا زمانی که برای خوشحالی و احساس خوب متکی به منابع بیرونی مثلاً ترازو (یا اطرافیانتان) هستید، روی آرامش را نخواهید دید.

در سیبیتا ضمن این که وزن کم می‌کنید، یاد می‌گیرید سرچشمهٔ خوشحالی حقیقی در درون خود شماست. یاد می‌گیرید خوشحالی و آرامش را در درون خودتان جستجو کنید.

دکتر فرید ذاکر – طراح برنامه کاهش وزن سیبیتا

چند روز پیش یکی از مراجعین سیبیتا که در چند جلسۀ اخیر کاهش وزن کمی داشت، با یک بستۀ نایلونی که محکم بغلش کرده بود وارد اتاق تغذیه شد. به او نگاهی کردم بدون اینکه بپرسم آن چیست. بعد از سلام و احوالپرسی و تعارف برای نشستن، در مورد برنامه و اینکه در این دوره چه کارهایی کرده‌اید و نکرده‌اید صحبت کردیم و او هم در حالیکه بستۀ نایلونی را محکم بغل کرده بود به سؤالاتم جواب می‌داد. تا اینکه نوبت به اندازه گیری‌های معمول در هر جلسه رسید. ایستاد و بسته را باز کرد. یک ترازوی دیجیتالی! با دیدن نگاه متعجبِ من گفت: «اینو آوردم تا به خودم ثابت شه که به قول شما جای آن زیر تخته نه کنار میز جلوی چشمام»! لبخندی زدم و اول روی ترازوی کلینیک او را وزن کردم بعد بلافاصله روی ترازوی خانگی خودش رفت. یک اختلاف ۳ کیلوگرمی! از ته دل نفس راحتی کشید و گفت: «حالا مطمئنم که با این رفیق قدیمی ولی دروغگو دیگه کاری ندارم و می‌تونم با خیال راحت بذارمش زیر تخت. » این بار آنرا روی زمین در کنار پایش قرار داد و با آرامش بیشتری نشست و به نکاتی که به او می‌گفتم با دقت و تمرکز گوش کرد.
بعد از دو هفته مجدداً مراجعه کرد. او این بار با سرعت بیشتری وزن کم کرده بود.

کارشناس تغذیه سیبیتا

مهمترین تجربه‌ای که من در سیبیتا به دست آوردم بیرون کردن ترازو از زندگیم بود. ترازو برای من معیار اندازه‌گیری همه چیز بود: سبکی، خوشحالی، اعتماد به نفس، حتی چگونگی رفتار و ارتباط با دیگران. وقتی ترازو رو از زندگیم بیرون انداختم انگار یک بار هشتاد کیلویی که همیشه در کل زندگیم روی دوشم بود از بین رفت و سبک شدم. الآن واقعیتی رو که در آینه می‌بینم به جای ترازو قبول دارم یا احساس خوبی را که آدم می‌تونه از خودش داشته باشه. الآن به این نتیجه رسیدم که وزن به معنای کیلوگرم در زندگی زیاد مهم نیست. مهم سلامتی و تناسب اندام است البته حالا از نظر من.
به نظر من اگر هدفتان را روی خوش‌اندامی و سلامتی و خوشحالی متمرکز کنید برای تمام زندگیتان رژیم بلندمدت می‌گیرید و در نتیجه لاغر هم می‌شوید و خوبی‌اش هم این است که رژیم سختی نگرفته‌اید و کارهای سختی انجام نداده‌اید ولی برای همیشه وزن کم می‌کنید البته به شرطی که در زندگیتان فعال باشید و تحرک داشته باشید.

خانم ی ص

یکی از جملاتی که زیاد از مراجعینمون می‌شنوم و هر بار شنیدنش شادی‌ام را چندین برابر می‌کند این است که می‌گویند: «دیگه ترازو برام مهم نیست! قبلاً همیشه احساسم را ترازو با اعدادش تعیین می‌کرد اما حالا دیگه ترازو برام مهم نیست! احساس خیلی بهتری نسبت به خودم دارم و شادابی و نشاطم نسبت به قبل خیلی بیشتر شده. »
خیلی وقت‌ها می‌شه فکر می‌کنیم برای لاغر شدن لازمه یه مسیر تکراری رو طی کنیم! کم بخوریم، کالری‌شمار شویم، سخت ورزش کنیم، مراقب باید‌ها و نباید‌ها باشیم و سرآخر هر روز خودمان را با ترازو اندازه‌گیری کنیم و ببینیم نتیجه چگونه بوده! اینجوری میشه که بعد از یه مدتی احساس خستگی و دلسردی می‌کنیم چون یادمون میره که قراره از مسیرمان لذت ببریم. . .
برای لاغر شدن مسیر بهتری هم وجود داره! مسیری که پر از تازگی است و تازگی‌هاش تمومی نداره، چرا؟ چون این مسیر به سمت خودمونه! برای اینکه به لاغری همیشگی برسیم لازمه قبل از هر چیزی صدای خودمون رو به خوبی بشنویم و به درستی پاسخ دهیم و به چیزهایی توجه کنیم که شاید قبلاً خیلی بهشون توجه نکردیم. . .
وقتی بدانیم چگونه خوشحال می‌شویم، چگونه می‌توانیم نیاز‌هایمان اعم از گرسنگی جسمی و یا حتی گرسنگی روحی را به درستی تشخیص و پاسخ دهیم، چگونه با غذا‌ها دوست شویم و طعم واقعی آن‌ها را درک کنیم، چگونه خودمان را ببینیم و دوست بداریم، چگونه به نگرانی‌هایمان گوش دهیم و آن‌ها را مدیریت کنیم، چگونه با لذت و نه با اجبار ورزش کنیم و. . . آن وقت احساس می‌کنیم دیگر در مقابل ما ترازو و یا لیست کالری‌ها و یا یک مسیر سخت و تکراری نیست بلکه مسیری تازه و بی‌انتها یعنی مسیری به سمت خودمان قرار دارد، خودی که با شناخت عاداتش و درک و پاسخ صحیح دادن به نیاز‌ها و خواسته‌هایش می‌توانیم برای همیشه هم به لاغری و سلامتی برسیم هم به شادابی و آرامش.

کارشناس تغذیه سیبیتا

۱. وزن شما چقدر است؟ هفتاد، هشتاد یا نود کیلو؟
وزن یک نفر هر قدر که باشد نتیجه مجموعه‌ای از عوامل مختلف است. وقتی روی ترازو می‌روید برآیند این عوامل مختلف را به صورت یک عدد می‌بینید مثل معدلی که در کارنامه شاگرد درج می‌شود. اگر شما فقط معدل یک شاگرد را بدانید آیا می‌توانید درباره وضعیت ریاضی، علوم یا فارسی او اظهار نظر کنید؟ به همین ترتیب صرفا با دانستن وزن یک نفر نمی‌توان در باره علل و عوامل تشکیل‌دهنده وزن او اظهار نظر کرد. اگر بخواهیم عدد وزن شما را آنالیز کنیم و بفهمیم چرا مثلا هشتاد کیلو هستید و هفتاد یا نود کیلو نیستید باید یک معادله چندین و چند مجهولی را حل کنیم چون پای عوامل تاثیرگذار متعددی در میان است. بگذارید توضیح دهم. حتما می‌دانید تحرک شما بر وزنتان اثر دارد یا عادت‌های غذایی و رابطه شما با غذا، ولی آیا می‌دانید رابطه شما با خودتان و دیگران هم بر وزنتان تاثیر دارد؟ آیا می‌دانید توانایی شما در حل مسائل زندگی هم یک عامل تعیین کنندۀ وزن به حساب می‌آید؟ می‌دانید ساختارهای ذهنی و چارچوب‌های فکری شما هم از اهمیت بسیاری در موضوع وزن برخوردارند؟ یا میزان استرسی که در زندگی تجربه می‌کنید و تواناییتان در مدیریت این استرس؟ حتی میزان آبی که می‌خورید؟ یا میزان خوابی که دارید؟ می‌بینید که موضوع اصلا ساده نیست و ما با یک قضیه پیچیده و چند بعدی سر و کار داریم.

۲. هیچ فکر کرده‌اید عددی که ترازو نشان می‌دهد واقعا چقدر اعتبار دارد؟ واقعیت این است که ترازو یک ابزار بسیار ابتدایی است. ترازو به راحتی گول می‌خورد. مثلا با کم و زیاد شدن لباستان عددی که نشان می‌دهد فرق می‌کند. ترازو دمدمی‌مزاج است. با آب و غذایی که خورده‌اید و تحرکی که داشته‌اید، حتی بسته به اینکه چه ساعتی از روز یا چه روزی از ماه روی آن بروید نظرش عوض می‌شود. از همه مهم‌تر اینکه ترازو وزن آگاهی‌ها، عادت‌ها و انتخاب‌های شما را تشخیص نمی‌دهد، یعنی فقط وزن ظاهری شما را نشان می‌دهد. بله درست است وزن هم مثل خیلی چیزهای دیگر دو نوع است: ظاهری و واقعی. وزن ظاهری شما وزنیست که ترازو نشان می‌دهد. اما وزن واقعی شما وزنیست که به طور طبیعی با عادت‌ها و آگاهی‌ها و سبک زندگی فعلی باید در آن قرار داشته باشید. به لحاظ تئوریک باید بتوان با شناخت دقیق ساختارهای جسمی، ذهنی و روانی یک نفر وزن واقعی او را محاسبه کرد. شاید واقعا ترازوهای آینده بتوانند وزن واقعی افراد را هم در کنار وزن ظاهریشان تعیین کنند. شاید ترازوهای آینده با عبور دادن نامحسوس یک باریکه پوزیترونی از مرکز عادت‌ها و آگاهی‌ها در مغز شما بتوانند با یک آنالیز فوق سریع، عدد واقعی وزنتان را بگویند.
تا آن روز باید مراقب باشیم گول ترازوهای فعلی را نخوریم و فرق وزن ظاهری و وزن واقعی را بدانیم. اگر شما مدام در حال رژیم گرفتن و قرص خوردن و کارهای جورواجور دیگر برای کم کردن وزنتان نباشید وزن ظاهری شما می‌تواند با وزن واقعیتان یکی باشد. اما در جامعه‌ای که اغلب مردمش در حال رژیم گرفتنند، معمولا عددی که ترازو نشان می‌دهد با وزن واقعی فرد متفاوت است. فرض کنید چند وقت دیگر عروسی خواهرتان است و شما تصمیم گرفته‌اید هر طور شده لاغر شوید. دست به یک اقدام متهورانه می‌زنید و شروع می‌کنید چند روز فقط آب و سبزیجات می‌خورید. طبعا وزنتان پایین می‌آید. ولی آیا این وزن جدید، وزن واقعی شماست؟ آیا شما با تغییر ذهنیت‌ها و رفتارهای چاق‌کننده، شایستگی این وزن جدید را پیدا کرده‌اید؟ یا فقط ظاهرسازی کرده‌اید؟ آیا شما در این وزن خواهید ماند؟ بالا و پایین رفتن‌های کاذب وزن معمولا ماندگار نیستند. شاید شنیده باشید که رابرت دونیرو برای بازی در فیلم گاو خشمگین که به خاطرش اسکار هم گرفت، بیست و پنج کیلو وزن اضافه کرد. ولی این یک افزایش وزن کاذب بود. وزن واقعی او‌‌ همان وزن قبلیش بود و عجیب نیست که بعد هم به آن برگشت. نمونه کسانی که به شکل کاذب وزن کم می‌کنند و بعد دوباره چاق می‌شوند هم بی‌شمار است. شاید خود شما هم از همین دسته باشید.
کسی که به این شکل وزن کم می‌کند مثل کسی است که دارد نقش بازی می‌کند. نقشی متفاوت از خود اصلی و واقعیش. و این نقش بازی کردن معمولاً دوامی ندارد.

۳. اگر بخواهید وزنتان تغییر کند باید تک تک ابعاد و عواملی که در وزن فعلیتان دخیلند شناسایی و تصحیح شوند. هیچ راه دیگری ندارد. البته می‌توانید با قرص یا رژیم هم وزن کم کنید ولی به محض اینکه قرص یا رژیمتان را کنار بگذارید وزنتان برمی‌گردد. مثل این می‌ماند که عقربه قطب‌نما را بگیرید و با فشار دستتان جهتش را عوض کنید، البته عقربه جابجا می‌شود ولی به محض اینکه آن را‌‌ رها کنید به جهت اولش برمی‌گردد، چون از اول هم بی‌دلیل در آن جهت قرار نگرفته بود. همین موضوع در باره وزن شما هم صادق است. شما اگر هفتاد کیلو هستید بی‌دلیل نیست. اگر هشتاد کیلو هم هستید باز بی‌دلیل نیست.
ما در سیبیتا همیشه از خودمان می‌پرسیم چرا این شخصِ به‌خصوص این وزنِ به‌خصوص را دارد و با پرسشنامه‌های متنوعی که تک تک عوامل موثر را می‌سنجند کارنامه وزنی هر مراجع را به تفصیل تهیه می‌کنیم. بعد با‌ شناختی که پیدا کرده‌ایم به خوبی می‌دانیم که برای هر مراجع از کجا شروع کنیم و چگونه پیش برویم.
نکته اینجاست که اگر می‌خواهید وزن کم کنید باید حقیقتاً وزن کم کنید، یعنی وزن واقعیتان را کم کنید نه وزن ظاهریتان را  و برای تغییر وزن واقعیتان هیچ راهی جز آنالیز دقیق ذهنی و رفتاری شما و برنامه‌ریزی تخصصی برای تصحیح آن نیست.

۴. حالا به من بگویید وزن شما چقدر است؟ دارید به وزن ظاهری و وزن واقعی فکر می‌کنید؟ اگر اینطور باشد من به هدفی که از نوشتن این مطلب داشتم رسیده‌ام.

طراح برنامه سیبیتا

برای این که از وزنتان باخبر باشید هر هفته فقط یک بار خود را وزن کنید. وزنتان را به عنوان یک عدد قبول کنید و احساساتتان را به آن اضافه نکنید. بپذیرید که وزنتان معلول است نه علت! پس اگر از عددی که روی ترازو می‌بینید راضی نیستید علت را جستجو کنید. با پیگیری این رویه به موقع خواهید دید که اعداد کاهش پیدا می‌کنند.

کارشناس تغذیه سیبیتا

خیلی وقتها شده وقتی با مراجعینمون صحبت می‌کنم می‌بینم یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌هایشان وزن کردن روزانه خود است! شما اگر هر روز خودتان را وزن کنید متوجه مقدار دقیق کاهش وزن خود نخواهید شد. وزن هر فرد طی روزهای مختلف ممکن است به دلایل مختلف کمی کم و زیاد شود و اندازه گرفتن روزانه کمکی به تشخیص میزان کاهش وزن نمی‌کند و حتی ممکن است بعضی مواقع بی‌دلیل باعث ناراحتیتان شود. مثل این که گیاهی را در منزل نگهداری کنید و روز به روز میزان رشد کردن آن را با خط‌کش اندازه‌گیری کنید! این کار باعث می‌شود خسته شوید و زیبایی‌های گیاهتان را نبینید! در صورتی که گیاه در حال رشد کردن و تغییر کردن است، فقط برای طی کردن مسیر رشد به زمان نیاز دارد. سخت‌گیری زیاد و قضاوت سختگیرانه نسبت به خود نه تنها کمکی به طی کردن مسیر کاهش وزنتان نمی‌کند بلکه سبب می‌شود از مسیرتان آنقدر که شایسته آن هستید لذت نبرید. بهتر است بیابید برای شاد و سالم زیستن به جای قضاوت مداوم در باره وزنتان، عواملی را که باعث موفقیتتان می‌شوند شناسایی و تقویت کنید. اگر هم می‌خواهید حساب وزنتان را داشته باشید هفته‌ای یک بار کافیست.

کارشناس تغذیه سیبیتا

ترازو یکی از وسایل لاینفک زندگی ما آدمها شده و تمام فکر و ذهن ما را به خود مشغول کرده است. روزانه با خوردن یک بستنی یا نوشیدن یک لیوان آب روی آن می‌رویم تا تغییر وزن خود را مشاهده کنیم و اگر ترازو نسبت به قبل عدد بیشتری را نشان دهد ناامید می‌شویم و خود را سرزنش می‌کنیم.
این مطلب دردناک و البته قابل تامل را از کتاب “آگاهانه خوردن” نقل می‌کنم: “گهگاه ترازو نه تنها دستگاه اندازه‌گیری وزن فرد، بلکه دستگاه اندازه‌گیری ارزش او و تعیین‌کننده حالت روحی وی نیز می‌شود.”
بیایید از امروز به ترازو بگوییم: نه!

کارشناس تغذیه سیبیتا