درمان چاقی و روش های مدرن لاغری

چاقی ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله رژیم غذایی، سبک زندگی کم‌تحرک، عوامل ژنتیکی، وضعیت سلامتی یا استفاده از برخی داروها. تعدادی از گزینه‌های درمانی می‌توانند به افراد در رسیدن و حفظ وزن مناسب کمک کنند. چاقی می تواند خطر ابتلا به تعدادی از مشکلات سلامتی را افزایش دهد. گاه روش‌های درمان چاقی می‌تواند خسته‌کننده و دشوار باشد اما بر اساس گفته‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، حتی از دست دادن تنها ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن می‌تواند مزایای سلامتی قابل‌ توجهی داشته‌باشد. کاهش وزن به آرامی و به طور مداوم اغلب بهتر از کاهش سریع وزن است، زیرا زمانی که فرد به وزن مورد نظر خود برسد، احتمال ماندگاریِ کاهش وزن بیشتر است.

ورزش و تغییرات رژیم غذایی ابزارهای مفیدی برای درمان چاقی هستند. با این حال، برای برخی افراد موثر نیستند. در این مورد، دارو یا جراحی ممکن است یک گزینه درمان چاقی باشد. گاهی اوقات، یک بیماری – مانند یک مشکل هورمونی – می تواند منجر به افزایش وزن شود. در این مورد، درمان عدم تعادل می تواند به حل مشکل کمک کند.

۱- درمان چاقی با تغییر رژیم غذایی

جایگزینی غذاهای پرچرب با میوه‌ها و سبزیجات بیشتر می‌تواند به درمان چاقی کمک کند. یکی از دلایل انباشته‌شدن وزن و چربی اضافی زمانی است که فرد کالری بیشتری نسبت به مصرف خود دریافت می‌کند. با گذشت زمان، این می‌تواند منجر به افزایش وزن شود. برخی از انواع غذاها بیشتر منجر به افزایش وزن می‌شوند. برخی از غذاهای فرآوری‌شده‌ی حاوی مواد افزودنی مانند شربت ذرت با فروکتوز بالا هستند. این می‌تواند تغییراتی در بدن ایجاد کند که منجر به افزایش وزن اضافی می‌شود. 

کاهش مصرف غذاهای فرآوری‌شده، تصفیه‌شده و آماده حاوی قند و چربی بالا، در عین حال افزایش مصرف غلات کامل و سایر غذاهای پر فیبر – مانند میوه‌ها و سبزیجات تازه – می‌تواند به درمان چاقی کمک کند. یکی از مزیت‌های رژیم غذایی پر فیبر این است که بدن سریع‌تر احساس سیری می‌کند زیرا انرژی خود را کندتر آزاد می‌کند و باعث می‌شود که کمتر وسوسه شود. فیبر و غلات کامل همچنین می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به تعدادی از شرایط مرتبط با سندرم متابولیک کمک کنند. 

سندرم متابولیک وضعیتی است که شامل تعدادی از مشکلات سلامتی از جمله دیابت نوع ۲، فشار خون بالا و مشکلات قلبی عروقی می‌باشد که در افراد چاق بیشتر دیده می‌شود. یک پزشک یا متخصص تغذیه می‌تواند به پیشنهاد یک راهبرد و احتمالاً یک برنامه‌‌ی کاهش وزن به درمان چاقی کمک کند.

۲ـ درمان چاقی با پرهیز از رژیم‌های ناسالم

تلاش برای درمان چاقی سریع با رژیم‌های غیرمجاز خطرات زیر را به همراه دارد:

ممکن است مشکلات سلامتی جدیدی ایجاد شود. کمبود ویتامین رخ دهد. دستیابی به کاهش وزن سالم دشوارتر است.

در برخی موارد، پزشک ممکن است توصیه کند که فردی که چاقی شدید دارد باید از یک رژیم غذایی مایع کم کالری پیروی کند. یک متخصص بهداشت باید این استراتژی را زیر نظر داشته باشد تا اطمینان حاصل شود که فرد در حین پیروی از رژیم غذایی و درمان چاقی ایمن باقی می‌ماند.

۳- تغییر در فعالیت بدنی

بالا رفتن از پله‌ها به جای استفاده از آسانسور می‌تواند ورزش خوبی باشد. در حالی که بدن حتی زمانی که فرد فقط نشسته یا خوابیده است مقداری کالری می‌سوزاند، اما برای اکثر افراد، هرچه فعال تر باشند، بدن کالری بیشتری می سوزاند.

راه‌های خوب برای شروع فعال‌شدن عبارت‌اند از:

تند راه‌رفتن، شناکردن، استفاده از پله‌ها به جای آسانسور.

یک ایستگاه زودتر از اتوبوس یا قطار پیاده شوید و بقیه راه را پیاده بروید.

انجام کارهایی مانند باغبانی، کارهای خانه یا راه‌رفتن با سگ همگی در این امر نقش دارند.

افرادی که به ورزش عادت ندارند یا به دلیل مشکلات سلامتی یا حرکتی برایشان دشوار است که فعالیت داشته باشند، باید در مورد نحوه‌ی ورزش و نحوه‌ی شروع با یک متخصص بهداشت صحبت کنند. فردی که عادت به ورزش کردن ندارد نباید با یک فعالیت خیلی شدید شروع کند، زیرا این می‌یتواند سلامتی را به خطر بیندازد.

۴- درمان چاقی با داروهای کاهش وزن

پزشک گاهی اوقات داروهایی را- مانند اورلاستات (Xenical)- برای کمک به کاهش وزن تجویز می‌‌کند. با این‌حال، آنها معمولا این کار را فقط در صورتی انجام می‌دهند که:

تغییرات رژیم غذایی و ورزش منجر به کاهش وزن نشده‌باشد.

وزن فرد خطر قابل توجهی برای سلامتی وی داشته‌باشد.

مؤسسه‌ی ملی بهداشت خاطرنشان می‌کند که افراد باید از دارو در کنار رژیم غذایی کم‌کالری استفاده کنند. و داروهای لاغری علاوه بر خطرناک بودن جایگزین تغییرات سبک زندگی نمی‌شود.

۵- درمان چاقی با جراحی

کاهش وزن یا جراحی چاقی شامل برداشتن یا تغییر بخشی از معده یا روده کوچک فرد است تا به اندازه‌ی قبل غذا مصرف نکند یا کالری زیادی جذب نکند. این می‌تواند به کاهش وزن فرد کمک کند و همچنین خطر ابتلا به فشار خون بالا، دیابت نوع ۲ و سایر جنبه‌های سندرم متابولیک را که می‌تواند با چاقی رخ دهد کاهش دهد. برخی جراحی‌هایی که به منظور درمان چاقی انجام می‌شوند به شرح زیر است:

اسلیو معده یا نوار معده

جراح از نوار معده برای کوچکتر کردن معده استفاده می‌کند. پس از عمل، فرد نمی‌تواند بیش از یک فنجان غذا در هر وعده مصرف کند. این به میزان قابل توجهی مصرف غذا را کاهش می‌دهد.

بای پس معده

این روش درمان چاقی باعث می شود تا غذا قسمت‌هایی از سیستم گوارشی، به‌ویژه قسمت اول بخش میانی روده کوچک را دور بزند. همچنین ممکن است اندازه معده را کاهش دهد. این روش به طور کلی موثرتر از روش‌های محدودکننده است، اما خطر کمبود ویتامین و مواد معدنی بیشتر است، زیرا بدن دیگر نمی‌تواند بسیاری از مواد مغذی را جذب کند.

۶- درمان هورمونی

درمان هورمونی ممکن است روزی به افراد مبتلا به چاقی کمک کند. مطابق با یافته‌های پژوهشی در سال ۲۰۱۴ بخشی از موفقیت جراحی چاقی ممکن است تأثیر هورمون‌های روده باشد. مهار این هورمون‌ها می‌تواند به گزینه‌های جدید درمان چاقی غیر جراحی منجر شود.

خطرات چاقی

چاقی خطر ابتلا به تعدادی از مشکلات سلامتی را افزایش می‌دهد. فشار خون بالا یکی از جنبه‌های سندرم متابولیک است. برخی از این موارد – مانند دیابت نوع ۲، بیماری‌های قلبی-عروقی و فشار خون بالا – زیر چتر سندرم متابولیک قرار می‌گیرند، و مجموعه‌ای از ویژگی‌هایی هستند که اغلب با اضافه وزن و چاقی رخ می‌دهند و درمان چاقی را با اهمیت تر می کنند.

خطرات سلامتی که با چاقی افزایش می‌یابد عبارتند از:

استئوآرتریت: فشار اضافی روی مفاصل می‌تواند منجر به تحلیل استخوان و غضروف شود.

بیماری عروق کرونر قلب: بیماری قلبی زمانی بیشتر می‌شود که فرد وزن اضافی داشته‌باشد. این اغلب به دلیل سطوح بالای کلسترول و وزن اضافی است که فشار اضافی بر قلب و عروق خونی وارد می‌کند.

بیماری کیسه صفرا: مصرف غذاهای سرشار از قند و چربی ممکن است لزوما منجر به چاقی نشود، اما می‌تواند باعث تولید بیش از حد کلسترول در کبد و در نتیجه ایجاد سنگ کیسه صفرا شود.

فشار خون بالا: بافت چربی اضافی در بدن ممکن است موادی ترشح کند که بر کلیه ها تأثیر می‌گذارد. این می‌تواند منجر به فشار خون بالا یا فشار خون بالا شود. بدن همچنین ممکن است انسولین اضافی تولید کند و این نیز می‌تواند فشار خون را افزایش دهد.

مشکلات تنفسی: اگر وزن اضافی به ریه ها فشار بیاورد و فضای موجود برای تنفس را کاهش دهد، ممکن است مشکلات تنفسی رخ دهد.

سرطان: طبق  اعلام سازمان بهداشت جهانی، در صورتی که فرد مبتلا به چاقی باشد ۱۳ نوع منبع مطمئن سرطان ، از جمله سرطان کولورکتال، احتمال بیشتری دارد.

آپنه خواب: موسسه ملی قلب، ریه و خون (NHLBI) خاطرنشان می‌کند که درمان چاقی اغلب علائم آپنه خواب را بهبود می‌بخشد.

سکته مغزی: چاقی اغلب همراه با تجمع کلسترول ایجاد می‌شود. این امر به مرور زمان خطر انسداد رگ‌های خونی را افزایش می‌دهد که به نوبه خود می‌توانند منجر به بیماری قلبی و سکته شوند.

دیابت نوع ۲: یکی از جنبه‌های کلیدی سندرم متابولیک است که با درمان چاقی قابل پیشگیری است.

سخن آخر

امروزه درمان چاقی با روش های اصولی و علمی برای کمک به افرادی که نگران وزن بیش از حد خود هستند در دسترس است. تغییر در رژیم غذایی و افزایش ورزش در بسیاری از موارد می تواند کمک کننده باشد